دکتر عبدالرضا افراسیابی، خانم مهسا علی قنبری، خانم فاطمه جعفری، خانم زهرا پور یاسین، آقای احسان احمدی،
سال ۱۵، شماره ۶۰ - ( ۶-۱۴۰۲ )
نگرش به سیستم هموستاز
هموستاز مراحل بسیار هوشمند در گردش خون می‌باشد این سیستم با حفظ تعادل فاکتورهای انعقادی خون را در حالت سیال و بدون لخته در عروق سالم هدایت کرده ولی در صورت بروز ضایعه در عروق به صورت ناحیه‌ای و سریع با ایجاد پلاک اولیه انعقادی از خونریزی جلوگیری و لخته محدود در ناحیه آسیب دیدگی را ایجاد می‌کند. از علل ایجاد خونریزی بیماری‌های دیواره عروق ارثی و یا اکتسابی-اختلالات پلاکتی از نظر تعداد و یا عملکرد- کمبود و یا وجود مهارکننده‌های فاکتورهای انعقادی و ترکیبی از موارد فوق می‌باشد.
سه مرحله در حفظ این تعادل اتفاق می افتد:
- هموستاز اولیه:
اندوتلیوم عروق که داخلی‌ترین لایه عروق خون می‌باشد و همراه پلاکت‌ها دو بازیگر اصلی این مرحله می‌باشند. لایه اندوتلیوم به صورت لایه‌ای شبیه سنگفرش جدار داخلی عروق را می‌پوشاند از تماس مستقیم خون با دیواره عروق جلوگیری کرده و باعث نگهداری خون در حالت سیال می‌باشد.
ولی در صورت صدمه به دیواره عروق و لایه اندوتلیوم با رها شدن پروتئین‌های چسبنده از جمله فاکتور فون ویلبراند (V.W.F) و اتصال آن به گیرنده‌های سطحی پلاکت طی مراحلی پلاک اولیه پلاکتی ایجاد و با فعال شدن پلاکت‌ها و رها شدن مواد از داخل پلاکت فاز ثانویه آغاز می‌شود.
- فاز ثانویه:
غیر از فاکتور فون ویلبراند (V.W.F) که در گرانول‌های های مگا کاریوسیت و اندوتلیوم عروق ساخته می‌شود، کلیه فاکتورهای انعقادی دیگر در کبد سنتز می‌شوند و در جریان خون به صورت فاکتورهای خنثی حرکت می‌کنند ولی به محض تشکیل پلاک پلاکتی با تأثیر بر روی یکدیگر به صورت آبشاری فعال شده و در نهایت منجر به تشکیل لخته می‌شوند.
فعال شدن این آبشار از دو مسیر داخلی و خارجی آغاز و در نهایت در مسیر مشترک، مرحله تشکیل فیبرین را به سرانجام می‌رساند.
الف- در مسیر داخلی
کلیه فاکتورهای این مسیر در جریان خون موجود می‌باشند و با آزمایش PT) پروترومبین تایم) و در نهایت با پیگیری مسیر مشترک نقص‌های احتمالی فاکتورهای انعقادی تشخیص داده می‌شوند.
ب- در مسیر خارجی
پروتئین‌هایی دیواره غشای زیر اندوتلیوم (فاکتورهای بافتی) باعث فعال شدن فاکتورهای انعقادی موجود در جریان خون شده و در مسیر مشترک نهایتاً منجر به تشکیل لخته می‌شود و نقص‌های احتمالی فاکتورها در این مسیر با آزمایش APTT قابل ردیابی است.
سیستم فیبرینولیتیک مرحله انتهایی می‌باشد.
این سیستم به منظور کنترل سیستم انعقادی و محدود ساختن لخته آغاز می‌شود. که پلاسمین طی مراحلی فعال شده و فیبرین را حل می‌کند.
